Naar aanleiding van Filosofisch kwintet 8 juli 2012
Bij de vraag: “wat is beeldvorming, wat is werkelijkheid?” dienen we volgens Clairy Polak te denken “aan de veelgehoorde klacht dat Poolse vrachtwagenchauffeurs of bouwvakkers ons werk inpikken, of dat wij moeten bezuinigen om de Grieken en Spanjaarden te redden.” Het dedain waarmee Polak deze woorden uitsprak, zegt meer dan genoeg of de richting van waaruit de wind in deze uitzending waait. En inderdaad: niemand aan tafel was uitgesproken negatief over de rol van Europa met betrekking tot de verzorgingsstaat. Na een uur geklets kon dan ook met een hoopvolle blik op de toekomst geëindigd worden.
Doordat er toch niemand aan tafel zat die weerwoord leverde, kon naar hartenlust de beeldvorming over de relatie Europa en verzorgingsstaat bekritiseerd worden. Niemand die ook maar besefte dat het beeld dat men schiep van beeldvorming zelf ook aan beeldvorming onderhevig was. Filosofisch gezien een beginnersfout. Het doet me denken aan Pechtold die in de vorm van gefingeerde gesprekken de discussie met de PVV-achterban “aandurft.” Nogal gemakkelijk een discussie te winnen met een opponent die jezelf definieert. Als Van Marwijk het spel van de Portugezen had kunnen definiëren, dan was het Nederlands elftal minstens één ronde verder gekomen.
Polak kwam “to the point” toen ze vroeg of het feit dat juist laaggeschoolden immigreren, ertoe leidt dat de verzorgingsstaat overbelast wordt. Economisch onderzoek heeft uitgewezen dat dit inderdaad het geval is. Monique Kremer meende echter te weten dat je als arbeidsimmigrant niet zomaar een bijstandsuitkering kunt krijgen. Ze ziet hierbij over het hoofd dat arbeidsimmigranten uit de EU al na één jaar verblijf in Nederland aanspraak kunnen maken op bijstand. Minister Leers heeft dat nog proberen te veranderen, maar stuitte binnen de EU op onbegrip. Onlangs nog heeft premier Rutte aangegeven hiervan in de toekomst desnoods een veto-kwestie van te maken. Zo sterk speelt deze kwestie blijkbaar in de actuele politiek. Kremer is op dit punt blijkbaar niet op de hoogte. Niemand aan tafel die de behoefte voelt haar te corrigeren c.q. aan te vullen. Zo verwordt een filosofische discussie voor een enigszins geïnformeerde kijker als mij al snel tot boerenbedrog.
Er werd gesproken over teveel economie. Makkelijk praten als er geen econoom aan tafel zit. Die had waarschijnlijk kunnen zeggen dat bij de afspraken over toetreden tot de Eurozone de plechtige belofte is gedaan dat landen die er een potje van maken, op hun eigen blaren moeten blijven zitten. “No bailout” heeft dat. Die dure belofte is niet alleen tussen de landen onderling gedaan, maar ook naar de burgers van Europa. Die belofte is met voeten getreden door toch met honderden miljarden over de brug te komen. Misschien was er een economische noodzaak dit te doen, maar geen morele. Hoe ernstig de situatie in Griekenland ook is, IMF-baas Lagarde heeft terecht duidelijk aangegeven dat de hulp aan Griekenland niet begrepen kan worden in termen van ontwikkelingshulp. Zo zielig zijn de Grieken nu ook weer niet, en zoveel krijgen ontwikkelingslanden ook weer niet.